राष्ट्रीय स्वयंसेवक संघ: निष्पक्ष दृष्टिकोन

प्रत्येक व्यवसाय किंवा संस्था वेळेत उपलब्ध स्त्रोतांसह इच्छित उद्दीष्ट्यापर्यंत नेण्यासाठी, कार्य / प्रकल्प व्यवस्थापित करण्यास सक्षम व्यवस्थापकांचा (Manager ) शोध घेतात.  कामाच्या सामान्य काळात व्यवस्थापकाच्या क्षमतेची गुणवत्ता समजून येत नाही परंतु जेव्हा त्याला / तिला आव्हानांचा आणि गंभीर परिस्थितीचा सामना करावा लागतो तेव्हा त्यांच्या स्थिर मनासह आणि व्यापक दृष्टीकोन असणारा एक उत्तम व्यवस्थापक परिस्थितीला प्रभावीपणे व्यवस्थापित करतो आणि प्रकल्प यशस्वी करतो.  व्यवसाय / संस्थांना महान व्यवस्थापक विकसित करण्यासाठी सतत आव्हाने असतात.

 मी आपले लक्ष एका सामाजिक संस्थेकडे वेधू इच्छितो, जे “राष्ट्रीय स्वयंसेवक संघ” (आरएसएस) म्हणून जगभरात प्रसिद्ध आहे.

आरएसएसला हिंदू धर्मांध म्हणून संबोधित  करण्यासाठी काही वैचारिक, मीडिया आणि राजकीय पक्ष सतत आरोप करत असतात.  चला अनुक्रमे तथ्य समजून घेऊया.

 स्वयंसेवक, विविध कोर्स आणि प्रशिक्षण कार्यक्रमांच्या माध्यमातून विकसित केले जातात.  जाती आणि धर्माकडे लक्ष न देता प्रत्येक व्यक्ती हा कौटुंबिक सदस्य असल्यासारखेच ते समाजाची सेवा करण्यासाठी तयार केले जातात.  हिंदुत्व किंवा सनातन धर्माचा सिद्धांत “वसुधैव कुटुंबकम” आणि “लोका समस्ता सुखिनो भवंतु ” प्रत्येक स्वयंसेवकात पूर्णपणे रुजवलेलं आहे आणि म्हणूनच तुम्हाला लाखो स्वयंसेवक कोरोना फेज १ व २ दरम्यान सतत काम करत असल्याचे आढळेल, जीवाची भीती न बाळगता.  तथापि, काहींनी आपला जीवही गमावला.  डोअर टू डोअर टेस्टिंग, लसीकरण मोहिमेसाठी मदत, प्लाझ्मा, ऑक्सिजन सुविधा, कोविड सेंटर, वैद्यकीय उपकरणे, रक्तदान शिबिरे, अन्न, जागरूकता शिबिरे, समुपदेशन, योग सत्र, रूग्ण व नातेवाईकांना फोन कॉल्स. 

प्रत्येक क्रियाकलाप व्यवस्थापनाची तत्त्वे, नियोजन, आयोजन, अंमलबजावणी, समन्वय, दळणवळण, दिग्दर्शन आणि नियंत्रित वापरून केला जातो.  व्यवसाय आणि विविध संस्था आपल्या कर्मचार्‍यांना जीवन कौशल्ये शिकण्यासाठी आणि वैभव प्राप्त करण्यासाठी, संघाच्या कौशल्याचा वापर करून प्रशिक्षित करण्यासाठी मदत घेऊ शकतात.

पूर, भूकंप, सुनामी यासारख्या नैसर्गिक आपत्तीच्या वेळीही स्वयंसेवक कोणाच्याही सूचनेची वाट न पाहता कार्यात उडी घेतात, त्याचे कारण म्हणजे समाज आणि देशाबद्दलची आपुलकी.  जर आपण स्वयंसेवकांना सनातन धर्माच्या तत्त्वांचे पालन करीत आणि कोणताही पूर्वाग्रह न बाळगता, श्रीमंत किंवा गरीब, काळा किंवा पांढरा, कोणत्याही धार्मिक आणि जातीभेदाशिवाय समाज सेवा करीत असतील तर त्यांना  धर्मांध म्हनायला हवय का?

स्वयंसेवक कौतुक करवून घेण्यासाठी  कोणतेही सामाजिक कार्य करत नाही तरीही आम्हाला त्यांचे कौतुक करायला हवे. विदेशी संघटनांच्या इशाऱ्यावर काम करणार्‍या काही संघटना भारतीयांच्या मनात नकारात्मक समज निर्माण करण्यासाठी आरएसएसला नेहमीच चुकीच्या पद्धतीने दर्शवतात, परंतु हया संघटनांच्या खोट्या आरोपांना नेहमीच झटका बसतो, संघाची सेवा करण्यासाठी आणि संघटित होण्यासाठी संघ जगभर आपले पंख वाढवत आहे व पूर्ण ताकदीने समाज, देश व विश्व कल्याणासाठी काम करत आहे .    विरोधकांनी,आरएसएस आणि संबंधित संस्थांनी हाती घेतलेल्या कार्याबद्दल निर्मळ मनाने विश्लेषण करून स्वतः चा आत्मविश्वास वाढविण्यापासून, सकारात्मकतेने संघासोबत सामाजिक उपक्रम राबविले पाहिजेत.

 आरएसएस केवळ हिंदुत्वासाठीच काम करतो असा आरोप आहे.  हिंदुत्व किंवा सनातन धर्म जेव्हा कोणत्याही इतर धर्माची हानी न करता समाजाच्या कल्याणासाठी आणि पर्यावरणाचे पोषण करण्यासाठी चांगल्या पद्धती आणण्यास शिकवते,  तेव्हा  प्रत्येकाला आध्यात्मिक आणि भौतिकदृष्ट्या वाढण्यास आणि त्याच वेळी पर्यावरणाची काळजी घेण्यात मदत करणारी विचारसरणी वाढविण्यात काय चूक आहे?

 

आरएसएसने कोणालाही हिंदू धर्मात रुपांतर करण्यास भाग पाडले नाही.  इतर धर्मातील एखाद्या मुलीला चुकीच्या युक्तीने हिंदू मुलाशी लग्न करण्यास कधीही भाग पाडले नाही.  आरएसएस शाळा केवळ धार्मिक विचारांनी शिकवणार्‍या एका शिक्षकाला केवळ धार्मिक विषय शिकवून धार्मिक कट्टरतावादी बनविण्याकरिता नाहीत.  ते गणित, विज्ञान, जीवन बदलणारी नैतिक मूल्ये, भाषा, असलेले प्राचीन तसेच आधुनिक शिक्षण शिकवतात.

 राम मंदिर प्रकरणाबद्दल, होय, भगवान श्री राम जन्मलेल्या त्या जागेसाठी आरएसएसने लढा दिला.  प्रत्येक धर्माचा त्यांच्या देवावर विश्वास आहे आणि जगभरात त्यांचे मोठे धार्मिक स्थान आहे. हिंदूंच्या भावनांचा आदर करणे ही प्रत्येक व्यक्तीचे कर्तव्य व सामाजिक जबाबदारी नाही का?  हिंदू नेहमीच सामाजिक आणि धार्मिक समरसतेवर विश्वास ठेवतात.  म्हणून आरएसएस कोणत्याही धर्माविरुद्ध लढला नाही तर 100 कोटीहून अधिक हिंदूंच्या आस्थेसाठी लढला.

 आरएसएसकडे विविध सामाजिक आणि राष्ट्रीय बाबींमध्ये सुधारणा करण्याच्या आवश्यकतेनुसार अनेक विभाग / आयाम आहेत.

 कोणत्याही पार्श्वभूमीतील प्रत्येक भारतीयांना, विशेषत: तरुणांना आरएसएसचा भाग होण्यासाठी आणि जीवन कौशल्ये / व्यवस्थापन शिकण्यासाठी आणि समाज, पर्यावरण आणि राष्ट्रासाठी काहीतरी करण्याची विनंती करतो कारण आम्ही मा भारती आणि या महान देशाचे ऋणी आहोत.

- पंकज जगन्नाथ जयस्वाल

Pankajjayswal1977@gmail.com

©️ विश्व संवाद केंद्र, देवगिरी